Looks like no one added any tags here yet for you.
alamat
ito ay kwento o salaysay na nagsasalamin ng mga matatandang kaugaliang Pilipino, kadalasan ay naglalahad ng pinagmumulan ng ngalan ng bagay, pook, o pangyayari
ito’y naisasaling-bibig mula sa mga kauna-unahang henerasyon hanggang ngayon
mito o mulamat
kwento osalaysay tungkol sa pinagmulan ng sansinukuban, kalipunan ng iba’t-ibang paniniwala sa mga diyos at disyosa, kwenti ng tao at ng mga mahiiwagang nilikha
may pagkakatulad ito sa alamt dahil kapwa nagsasalaysay ng pinagmulan ng isang bagay
anion tabo
diyosa ng hangin at ulan
apolaki
diyosa ng digmaan
bathala o abba
pangunahing diyos
hanan
diyos ng mabuting pag-aani
idionale
diyos ng mabuting gawain
lubigan
ang nangangasiwa sa pag-aasawa
limbongan
nagtatanod sa pagsilang sa isang buhay
limoan
ang nangangasiwa kung paano mamamatay
mapolan masalanta
patron ng mangingibig
tala
diyosa ng pang-umagang bituin
patianak
tagabantay ng lupa
kwentong bayan
ito’y naglalarawan ng mga kaugalian, pananampalataya at mga suliraning panlipunan ng panahong yaon
malimit itong maririnig noon sa mga kasayahan, pagtitipon at mga lamayan
karamihan sa mga ito ay hindi nagtataglay ng ngalan ng may-akda lalo na’t pasalindila lamang ang uring ito
pabula
kwento o salaysay na ang mga gumaganap ay mga hayop na nagsasalita
layunin nito na itatak sa isipan ng mga mambabasa o nakikinig lalo na ang mga bata ang katapangan, kagitingan, kagandahan-asal, ang pagkamasunurin sa magulang
Aesop ng Griyego
isa sa mga kilalang mangangatha ng pabula ay si
parabula
kwento o salaysay bantay sa banal na kasulatan na naglalahad ng katotohanang moral o espiritwal sa pamamagitan ng mga matalinhagang paraan
anekdota
kwento o salaysay na maaaring batay sa tunay na karanasan o hindi, katawa-tawa, at may naiiwang mahalagang kaisipan sa mambabasa
maikling kwento
kwento o salaysay na nag-iiwan ng isang impresyong kakintalan sa mambabasa
ito ay maikli at maaaring matapos sa isang upuan laman
may kakaunting tauhan, tagpo at mga pangyayari
salaysay
malawak ang saklaw ng kwento ngunit ang paglalahad sa mga bahagi ay maluwag at timbang
kwento ng madulang pangyayari
ang pangyayari sa loob ng kwento ay siyang nangingibabaw sapagkat dito nasasalig ang magiging katayuan ng kalagayan ng mga tauhan
nakapukos sa kwento ang mahahalaga, kasindak-sindak at pambihirang pangyayari
kwento ng pakikipagsapalarang maromansa
ang balangkas ng kwento ay nakakawili at siyang nagbibigay-buhay sapagkat tumatalakay sa sunod-sunod at masiglang pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan
kwento ng pag-ibig
ang galaw ng kasaysayan ay umiikot sa pag-ibig, kaya ang paglalahad sa iba pang mga sangkap ng kwento ay madalian, mababaw at hindi kapuna-puna
kwento ng kababalaghan
naglalaman ng mga pangyayaring mahirap paniwalaan sakagkat salungat sa batas ng lakikasan at nakatuwirang pag-iisip
ang ganda ng kwentong ganitong uri ay nasa pananabik na malaman kung paano mapagtagumpayan, malulutas o maipapaliwanag ng bayani ang kababalaghan nagaganap
kwento ng katatakutan
matindi ang damdaming nagbibigay-buhay sa kwentong ganito, sapagkat ang kaisahan ng mga sangkap, napakaikling panahon, iisang pook at iisang gakaw ng pangyayaring pinagbuklod nang mahigpit upang palitawing lalo ang damdamin ng takot at lagim
kwento ng katatawanan
malaki ang pagkakatulad ng ganitong kwento sa salaysay sapagkat ang galaw ng mga pangyayaei ay magaan, mababaw at maaring pabago-bago ang balangkas
kwento ng katutubong kulay
nangingibabaw ang paglalarawan sa isang tiyak na pook; ang anyo ng kalikasan doon at ang uri, pag-uugali, paniniwala, pamumuhay at pamantayan ng mga taong naninirahan sa nasabing lugar
apologo
nagbibigay ng aral sa buhay sa pamamagitan ng pagkasangkapan sa mga tauhan at pangyayari sa kwento
ang pabula ay isang karaniwang anyo nito
kwento ng talino
ang balangkas ng ganitong kwento ay isang kalagayang punong-puno ng suliranin na hahamon sa katalinuhan ng babasa upang ito’y lutasin
kung matalino ang kumatha ng kwento, maari niyang ibitin sa pananabik ang bumabasa hanggang sa katapusan ng kwento
kwento ng pagkatao
nangingibabaw ang isang masusing pag-aaral at paglalarawan sa tunay na pagkatao ng tauhan sa kasaysayan
kwento ng sikolohiko
sinisikap na pasukin ng manunulat ang kasulok-sulukang pag-iisip ng tauhan ng kwento at inilahad ito sa babasa
ito ang pinakamahirap sulatin sa lahat ng kwento sapagkat ang tunay na diwa ay wala sa takbo ng mga pangyayari kundi sa dahilan na siyang gumagawa ng mga pangyayari, at ito’y malalaman lamang pagkatapos ng lubos na pag-unawa sa damdamin at kalooban ng tauhan ng kwento
mga tauhan
dito malalaman kung sino-sino ang magsisiganap sa kwento at kung ano ang papel na gagampanan
tagpuan
dito nakasaad ang lugar na pinangyarihan ng mga aksyon o mga insidente gayundin ang panahon kung kailan naganap ang kwento
suliranin
naglalaman ng problemang haharapin ng pangunahing tauhan
ito ay larong magpapatibay sa pagkakahawak ng manunulat sa atensyon ng kanyang mambabasa na maasahang hindi titigil hangga’t hindi niya nakikita kung ano ang naging kalutasan ng —
saglit na kasiglahan
nagsisilbing panghatak o pang-akit sa mambabasa na ituloy ang kanyang pagbasa
ito ay naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin
tunggalian
bahaging kababasahan ng pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan sa mga suliraning kakaharapin na minsa’y ang sarili, ang kapwa o ang kalikasan
kasukdulan
dito nagwawakas ang tunggalian
sa bahaging ito rin madarama ng mga mambabasa ang pinakamasidhing pananabik sapagkat dito pagpapasiyahan ang kapalaran ng pangunahing tauhan sa kuwento
sabahaging ito, unting-unti naaalis o nakakalas ang sagabal tungo sa kalutasan ng suliranin
kakalasan
sa bahaging ito ikakalas ang mga pangyayaring nagpapatong-patong hanggang makarating sa kasukdulan
ito ang katapusan ng kuwento at karaniwan itong nagliliwanag para sa mambabasa ng mga katanungang maaring naiwan sa kanyang isip
katapusan
kababasahan ng magiging resolusyon ng kuwento
maasring masaya, malungkot, may pagkatalo o pagkapanalo
tauhan
ang pinakamahalagang papel sa kwento ay ginagampanan ng mga —
tauhang lapad
ang mga tauhan sa loob ng kwento ay hindi nagbabago ang katauhan mula umpisa hanggang katapusan
bihira lang ang ganitong uri ng tauhan sa kwento
bilugang tauhan
kabaliktaran ito ng tauhang lapad dahil habang umuusad ang mga pangyayari sa kwento ay nagkakaroon din ng pagbabago sa katauhan ng tauhan
tagpuan
tumutukoy sa lugar at panahon na kinagaganapan ng mga pangyayari sa kwento.
ang mga ito ay nakatutulong sa pagbuo ng damdamin
banghay
binubuo ng mga pinag-ugnay-ugnay na mga pangyayari na nagpapagalaw sa kwento
ang mga pangyayari na lumilikha ng mga tunggalian pisikal o sikolohikal upang bumuo ng kaisahang kintal o bisa
tono
ang namumuong damdamin sa kwento
mas kaakit-akit kyng ang pinakamalalim na emosyon at damdamin ay mailalahad
pahiwatig
mas nakawiwiling basahin ang akda kung may mga di literal na pahayag na binabanggit ngunit nauunawaan ng mambabasa
dayalogo
nagbibigay-buhay ito sa kwento
nakilala ang tauhan sa mga salitang lumalabas sa kanyang bibig, kasama na rito ang damdaming nais niyang ipabatid
ito ang panalitang pangkuwento
simbolismo
pagbibigay ng kahulugan sa mga literal na bagay, lugar, tao, at iba pa
nangangailangan ito ng mataas na antas ng pag-unawa ng mambabasa upang maintindihan ang akda
tema
ito ang diwa o ang kabuuang mensaheng tinatalakay sa mga pangyayari na nais palitawin ng sumulat
damdamin
ito ang tagapagkulay ng mga pangyayari sa loob ng kwento
tunggalian
ito ang nagbibigay ng kapanabikan dahil naging batayan ito ng aksyon sa kwento ng tauhan
tao laban sa kanyang sarili
tao laban sa kapwa tao
tao laban sa isang bagay sa kanyang paligid
tao laban sa kalikasan
uri ng tunggalian
pananaw o punto de bista
ito ang paraan ng pagtana ng manunulat sa kanyang akda
unang panauhang pananaw
tagamasid na pananaw
ikatlong panauhang pananaw
uri ng pananaw
unang panauhang pananaw
kung saan ang pangunahing tauhan ang nagkukuwento
ang bisang karakter ay ginagamitan ng mga panghalip na : ako, ko, akin, natin, tayo, kami
tagamasid na pananaw
nais isulat ang karanasan ng iba
ang bidang karakter ay tinutukoy gamit ang panghalip na: ikaw, mo, ka, iyo, kita, kata, kayo, inyo, kanila
ikatlong paunahing pananaw
ang bidang karakter ay tinutukoy sa pamamagitan ng panghalip na : siya, niya, kanya, sila, nila, kanila
nobela o kathambuhay
isang kuwento o salaysay na mahaba, maraming tauhan at tagpuang mababasa sa mga kabanata
isang katha na nagsasalaysay sa anumang bagay na sa kabuuan o isang bahagi ay hinango sa isang pangyayari at sinulat upang makabigay kasiyahan sa mambabasa dahil sa magandang paglalarawan ng tagpo
nobela ng romansa
nobelang makabanghay
nobela ng salig sa kasaysayan
nobela ng tauhan
nobela ng layunin
nobela na masining
uri ng nobela
nobela ng romansa
uri ng nobela na pumapaksa ng pag-iibigan
nobelang makabanghay
urii ng nobela na ang mga pangyayari ay mahusay na ibinalangkas upang maging kawili-wili sa mambabasa
mobela na salig sa kasaysayan
uri ng nobela na hango sa totoong kaganapan o makasaysayang pangyayari
nobela ng tauhan
inilalarawan ang mga pangngailangan, kalagayan at hangarin ng mga tauhan
nobela ng layunin
pumapaksa ito sa mga layunin at simulaing higit na mahalaga sa buhay ng tao
nobela na masining
pinahuhusay ang pagtatalakay at paghahanay ng mga pangyayari, paglalarawan sa katauhan ng mga tauhan, at makatuwirang pananawagan sa damdamin ng mambabasa
tradisyong katutubo
sinasalamin sa nobela ang mga kaugaliang Pilipino tulad ng katapatan, kasipagan at pagkakaisa lalo na ang mga tao sa nayon
pagpapahalaga sa kadalagahang pilipina o pagpapanatili ng puri at dangal ng kababaihan
tradisyong panrelihiyon
maraming nobelang naisulat na nagbibigay halaga sa pananampalataya at pagkilala sa kadakilaan ng Panginoon tulad ng pagmimilagro at kagandahang asal
tradisyong romantisismo
inilarawan sa nobela ang kagandahan, kaligayahan, gayundin ang pantasya at iba’t-ibang emosyon at damdamin
tradisyong realismo
inilalarawan ang mga pagbabagong dulot ng teknolohiya at siyensya na maaaring makapagbago sa buhay ng mga Pilipino
kasama rin dito ang pagpapahalaga ng mga Pilipino sa demokrasya at nasyonalismo at mga makatotohanang pangyayari sa lipunan, pamahalaan, at pulitika
dula
layunin nitong itanghal sa entablado
ang mga panyayari ay maarinng binubuo ng isa o higit pang panyayari na may isa o higit pang mga pangunahing tauhan at mga katulong na tauhan
yugto
tanghal
tagpo
tatlong bahagi ng dula
yugto
ito ang bahaging ipinaghahati sa dula
inilalahad ang pangmukhang tabing upang magkararoon ng panahong makapahinga ang mga nagsisiganap gayundin ang mga manonood
tanghal
ang bahaging ito ang ipinanghahati sa yugto kung kinakailangang magbago ng ayos ang tanghalan
tagpo
ito ang paglalabas-masok sa tanghalan ng mga tauhang gumaganap sa dula
trahedya
uri ng dula
ito’y mahigpit na tunggalian
mapupusok ang mga tauhan at ginagamitan ng masidhing damdamin ito’y nagwawakas sa pagkasawo ng pangunahing tauhan
komedya
(uri ng dula) ito’y nagtatapos sa masaya sapagkat ang mga tauhan ay nagkakasundo. Ang wakas ay kasiya-siya sa mga manonood
melodrama
uri ng dula
nagwawakas nang kasiya-siya sa mabuting tauhan bagamat ang uring ito’y may malungkot na sangkap
labis kung minsan ang pananalita at damdamin sa uring ito
parsa
(uri ng dula) ang layunin nito’y magpatawa sa pamamagitan ng kawil-kawil na pangyayari at mga pananalitang lubang katawa-tawa
saynete
ang pinakapaksa rito’y ang mga karaniwang ugali
katulad ng parsa, ang dulang ito ay katawa-tawa rin
walang tinigang dula
isang uri ng dula na ang kwento ay itinatanghal sa aksyon lamang at walang salita
pangkasaysayang dula
batay sa isang kasaysayan ang dulang itinatanghal
dulang papet
isang dulang itinatanghal sa pamamagitan ng mga manika
dulang wakang katotohanan
isang uri ng dula na ang pangyayari ay hindi hango sa tunay na buhay ng tao
talambuhay
nagsasalaysay ng mahahalagang pangyayari sa buhay ng isang tao mula nang siya’y isinilang hanggang sa kanyang kamatayan
pangulong tudling o editoryal
mababasa sa mga pahayagan na naglalaman kuro-ro ng punong patnugot tungkol sa napiling paksa
layunin nitong hikayatin ang madla
ito ay may tungkuling magturo, pumuri, tumuligsa, at magtanggol
balita
naglalahad ng mga pang-araw-araw na kaganapan sa loob at labas ng bansa
sinasaklaw ang halos lahat na larangan tulad ng isport, pulitika, ekonomiya, eduksyon, kalusugan, relihiyin, espesyal at iba pang uri
sanaysay
tumatalakay sa isang napakahalagang paksa. Naglalahad ng sarling opinyon o pananaw ng sumusulat
maanyo o pormal na sanaysay
mga katangian ng —- (sanaysay)
pinag-uukulan na may akda ng masusing pag-aaral ang paksa
pinipiling mabuti ang mga salitang ginagamit
malaya o impormal na sanaysay
mga katangian ng —- (sanaysay)
may pagkamalapit sa mambabasa sa himig man ng mga pananlita o sa ipinahihiwatig ng paksa
malaya ang pamamaraang ginagamit at karaniwan ang himig ay parang nakikipag-usap lamang sa mga mambabasa sa paraang masigla