Woordenlijst 1

a posteriori

later, achteraf

a priori

al gelijk vooraf, van tevoren

aanmerken

iets ter afkeuring opmerken

aanname, de

hypothese, veronderstelling

premisse

aanname, hypothese, veronderstelling

abominabel

afschuwelijk,, verfroeilijk

absorberen

inzuigen, opslorpen

accidenteel

af en toe, bijkomstig

acclimatiseren

aan een ander klimaat wennen

de accumulatie

opeenhoping

accuraat

zeer nauwkeurig

achterhaald

verouderd, uit de tijd

de acquisitie

verwerven van orders

ad hoc

speciaal voor dit doel

ad rem

snedig, gevat, geschikt

het adagium

spreekwoord, spreuk

de adaptatie (adaptief, adapteren)

de aanpassing (aan omstandigheden, een milieu, een vorm)

additief

toevoeging

additioneel

toegevoegd

agogie

opvoedings-en vormingswerk

alterneren

elkaar afwisselen, in regelmatige afwisseling op elkaar volgen

amalgaam

mengelmoes, mengsel van ongelijksoortige bestanddelen

ambulant

op de been, zonder vaste plaats, niet bedlegerig

amoreel

gebrek aan moreel besef

amorf

ongevormd, vormeloos

analoog

overeenkomstig, overeenkomend

de annotatie

aantekening

anomalie

onregelmatigheid, afwijking van de regel of wet

antedateren

voorzien van een te vroege datum

anticiperen

vooruitlopen op

de appendix

aanhangsel in of bij een boek

applicatie

toepassing

arbitrair

willekeurig

artificieel

kunstmatig

aselect

bepaald door toeval, willekeurig

het assessment

een test waarbij men nagaat of iemand geschikt is (vaak ivm een sollicitatie)

de assimilatie

het in elkaar opgaan, aanpassen

de associatie

verenigen van personen, organisaties of staten, vooral met een ec. doel; onwillekeurig aangeleerde verbinding van gedachten, voorstellingen

attenderen

attent, opmerkzaam maken

attitude

gedrag

auditief

op het gehoor betrekking hebbend

autonoom

zelfstandig, onafhankelijk

de aversie

weerzin, afkeer

bagatelliseren

doen alsof het onbelangrijk is

basaal

behorend tot de basis, fundamenteel

beklijven

in de herinnering blijven

beogen

iets proberen te bereiken

berokkenen

iets kwaads teweegbrengen, veroorzaken

bewerkstelligen

teweegbrengen, uitvoeren

bijschaven

kleine gebreken bijwerken, herstellen

bilateraal

tweezijdig, wederzijds bindend

binair

tweevoudig, zich in tweeën verdelen

blauwdruk

ontwerp, afdruk van een bouwkundige of technische tekening

blootstellen

blootgeven

exposeren

blootstellen, blootgeven

bonafide

betrouwbaar

de bottleneck

knelpunt

de branche

bedrijfstak

de bureaucratie

bestuursapparaat van ambtenaren (positieve betekenis); logge en grote organisatie die strikt volgens regeltjes werkt (negatieve betekenis)

calculeren (de calculatie)

berekenen

de capaciteit

bekwaamheid, geschiktheid, kundigheid

de casus

geval

catalogiseren

in de catalogus opnemen

catastrofaal

noodlottig

causaal

oorzakelijk

centreren

naar het centrum brengen

cesuur

de grens, breukvlak voor de verandering

charitatief

liefdadig

charteren

afhuren, hulp inroepen

chronologisch

rangschikking van de gebeurtenissen in volgorde waarin ze zich afspeelden

circa

ongeveer

circulair

kringvormig, rondgaand

citeren

woorden letterlijk aanhalen

civiel

burgerlijk

claimen (de claim)

vorderen, zich opwerpen als winnaar, beweren

classificeren (de classificatie)

klasseren, ordenen

de clausule

bepaling (in een contract)

het cliché

afgezaagde uitdrukking

de/ het cluster

tros, groep, geheel (dingen die bij elkaar horen)

de co-existentie

het (vreedzaam) naast elkaar samenleven

de coalitie

verbond tussen belangengroepen

cognitief (de cognitie)

de kennis betreffend

coherent

samenhangend, logisch gestructureerd

de cohesie

de samenhang

het collectief (adjectief of zn.)

met de hele groep, gezamenlijk

het colloquium

wetenschappelijke vergadering, discussiecollege

de commotie

ophef, opschudding

consternatie

commotie, ophef, opschudding

compatibel

aansluitbaar, verenigbaar (bv. stekker en stopcontact)

de compensatie

vereffening, vergoeding

competent

ter zake kundig, bekwaam, vaardig (competentie: bekwaamheid)

de compilatie

informatiedrager (boek, cd, …) waarop bestaande teksten, muziekstukken, films of filmfragmenten zijn samengebracht, zonder toevoeging van nieuw materiaal

complementair

aanvullend

compliceren (de complicatie)

ingewikkeld maken

comprimeren

samenpersen, zippen

component

onderdeel, bestanddeel

het concept

ontwerp; voorlopige formulering van een regeling, een wet, brief of geschrift

concessie

tegemoetkoming

confidentieel

vertrouwelijk

configureren (de configuratie)

beschrijven welke eenheden, facultatieve voorzieningen en programma’s op een systeem moeten geïnstalleerd zijn, dan wel het daadwerkelijk uitvoeren hiervan