Prezydent RP

Prezydent Polski

jest drugim, obok Rady Ministrów, organem władzy wykonawczej.

model dualistyczny egzekutywny

podział władzy wykonawczej między dwa, względnie niezależne organy (np. głowa państwa i rząd)

prezydentura arbitrażowa

rozwiązanie ustrojowe polegające na powierzeniu głowie państwa funkcji rozjemcy i mediatora pomiędzy pozostałymi instytucjami w tym ustroju, roli osoby, która wspiera pozostałe władze w sytuacjach kryzysowych

Kadencja Prezydenta RP

trwa 5 lat

kiedy następuje opróżnienie urzędu prezydenckiego

głowa państwa umiera

głowa państwa zrzeka się stanowiska

Sąd Najwyższy stwierdza nieważność wyboru Prezydenta

Zgromadzenie Narodowe uznaje, że głowa państwa jest trwale niezdolna do wykonywania swoich obowiązków ze względu na stan zdrowia

Prezydent RP zostaje usunięty z urzędu wskutek orzeczenia Trybunału Stanu

kto przejmuje obowiązki urzędu prezydenckiego w wypadkach określonych przez Konstytucję

Marszałek Sejmu RP. otrzymuje również wszystkie przywileje Prezydenta oprócz możliwości skrócenia kadencji parlamentu

Uprawnienia Prezydenta

W zakresie polityki zagranicznej

reprezentowanie państwa za granicą

ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych

mianowanie i odwoływanie ambasadorów oraz innych przedstawicieli Polski

przyjmowanie listów uwierzytelniających od dyplomatów innych państw

Uprawnienia Prezydenta

W zakresie bezpieczeństwa państwa

sprawowanie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi (w czasie pokoju za pośrednictwem ministra obrony narodowej)

mianowanie (na wniosek premiera) Szefa Sztabu Generalnego i dowódców poszczególnych sił zbrojnych

zarzadzanie mobilizacji i decydowanie o użyciu sił zbrojnych do ochrony kraju (na wniosek premiera, w razie bezpośredniego zagrożenia)

wprowadzenie stanu wojennego i stanu wyjątkowego na wniosek rządu

zwoływanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz powoływanie i odwoływania jej członków

Uprawnienia Prezydenta

W relacjach z rządem

udział w procedurze tworzenia Rady Ministrów (powoływanie premiera i na jego wniosek - członków rządu)

dokonywanie zmian w składzie rządu (na wniosek premiera), przyjmowanie jego dymisji

zwoływanie Rady Gabinetowej (tworzą ją członkowie rządu, którzy obradują pod przewodnictwem Prezydenta)

występowanie do Sejmu RP z wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów

Uprawnienia Prezydenta

Wobec parlamentu

zarządzanie wyborów do parlamentu oraz za zgodą Senatu - referendum ogólnokrajowego

zwoływanie pierwszego posiedzenia obu izb parlamentu

skracanie kadencji parlamentu

inicjatywa ustawodawcza, podpisywanie ustaw

prawo do wetowania uchwalonych ustaw (Sejm może odrzucić weto większością co najmniej 3/5 głosów)

zwracanie się z orędziem do Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego

zwracanie się do Trybunału konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją RP

Uprawnienia Prezydenta

Wobec władzy sądowniczej

powoływanie sędziów (na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa)

określanie organizacji Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego

powoływanie:

prezesów Sądu Najwyższego

Prezesa i wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego

Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego

kontrasygnata

dodatkowe podpisanie aktu prawnego przez drugą osobę

prerogatywy

przywilej, uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska

Prerogatywy Prezydenta RP

zarządzania wyborów do sejmu i senatu,

zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych sejmu i senatu,

skracania kadencji sejmu w przypadkach określonych w konstytucji,

inicjatywy ustawodawczej,

zarządzania referendum ogólnokrajowego,

podpisywania albo odmowy podpisania ustawy,

zarządzania ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,

zwracania się z orędziem do sejmu, do senatu lub do Zgromadzenia Narodowego,

wniosku do Trybunału Konstytucyjnego,

wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,

desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów,

przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,

wniosku do sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów,

odwoływania ministra, któremu sejm wyraził wotum nieufności,

zwoływania Rady Gabinetowej,

nadawania orderów i odznaczeń,

powoływania sędziów,

stosowania prawa łaski,

nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego,

powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,

powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego,

powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego,

powoływania prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego,

wniosku do sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego,

powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej,

powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego,

powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powoływania i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej,

wydawania zarządzeń na zasadach określonych w art. 93 Konstytucji RP,

zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.

Wybór prezydenta

Jest wybierany na pięcioletnią kadencję w wyborach:

powszechnych,

równych,

bezpośrednich,

odbywających się w tajnym głosowaniu.

w jakich latach funkcjonował urząd prezydenta w Polsce?

1. 1922-1939

2. 1947-1952

3. 1989-obecnie

siedziba Prezydenta RP

Pałac Prezydencki Warszawa

wiek od jakiego można startować w wyborach prezydenckich

35 lat

ile reelekcji prezydenta przewiduje Konstytucja?

1

rząd a Prezydent

Sprawowanie władzy spoczywa w rękach rządu (art. 146 Konstytucji RP), a rola głowy państwa polega przede wszystkim na stabilizowaniu systemu rządów, czuwaniu nad harmonijnym zarządzaniem państwem i pomocy w znajdowaniu rozwiązań w sytuacjach kryzysowych.