FILIPINO - 2nd Quarter
Epiko
Tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang nakahigit sa karaniwang tao na kadalasan siya’y buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa.
Ang paksa ng mga epiko ay ang mga kabayanihan ng pangunahing tauhan sa kanyang paglalakbay at pakikidigma.
Ang salitang epiko ay galing sa Griyego na epos na nangangahulugang ‘awit’ ngunit ngayon ito’y tumutukoy sa pasalaysay na kabayanihan.
Masasalamin dito ang mga tradisyon, kultura, at iba’t ibang paniniwala ng lahi, bansa, o maging relihiyon kung saan ito nagmula.
Mga halimbawa ng Epiko:
Lam-ang
Humadapnon
Ibalong
Ang Pagbibinyang sa Savica (Ikatlong Bahagi)
Bansang Pinagmulan: Slovenia
Genre: Anyong Patula
Manunulat: France Preseren
Soneto - Alay sa matalik na kaibigan.
Prologo - Patula, 26 na saknong, tigtatlong taludturan (tercets)
Ang pagbibinyang - tigwalong taludturan tula at 56 na saknong o talata.
Pangunahing Tauhan
Crtomir
Bogomilia
Mahahalagang Pangyayari
Digmaan
Pagbibinyang
Maikling Kuwento
Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang Ama ng Maikling Kuwento, ito ay isang akdang pmapanitikang likha ng guni-guni at bungang-isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.
Mga Elemento ng Maikling Kuwento
Tauhan
Tagpuan
Tunggalian
Banghay
Aral
Bahagi ng Maikling Kuwento
Simula
Gitna
Wakas
Henri Rene Albert Guy de Maupassant
Ama ng Modernong Kuwento
Siya ay tanyag na manunulat na Pranses
Lugar ng Kapanganakan: Chateau de Miromesinel, Dieppe, Seine-Inferieure
Kaarawan: Agosto 5, 1850
Kamatayan: Hulyo 6, 1893
MGA SALITANG HUDYAT SA PAGSUSUNOD- SUNOD NG MGA PANGYAYARI
Makatutulong ang paggamit ng mga salita, kataga, o pahayag na naghuhudyat ng tamang pagsusunod- sunod tulad ng makikita mo sa ibaba.
Ang paggamit ng pang- uring pamilang na may uring panunuruan o ordinal upang malinaw mo itong masundan o makita ang tamang pagkakasunod- sunod. Halimbawa: Una, pangalawa, pangatlo
Gumamit ng mga salitang naghuhudyat ng pagkakasunod- sunod kapag ang pinagsusunod- sunod ay proseso o mga hakbang sa pagsasagawa ng isang bagay tulad ng pagluluto, pagbuo ng proyekto, pagkukumpuni ng isang gamit o sasakyan at iba pa.
Salitang nagpapakita ng pagkakasunod- sunod tulad ng una, kasunod, pagkatapos, panghuli, at iba pa.
Halimbawa:
STEP 1 (Unang Hakbang), STEP 2 (Ikalawang Hakbang) STEP 3 (Ikatlong Hakbang)
Panghalip
Ang panghalip o pronoun sa wikang Ingles ay isa sa bahagi ng pananalita. Ito ay ang mga salita o kataga na inihahalili o ipinapalit sa pangngalan. Makikita mo sa ibaba ang apat na uri ng panghalip.
APAT NG URI NG PANGHALIP
Panghalip Panao – ito ang mga panghalip na ipinapalit o inihahalili sa ngalan ng tao. Ito ay may panauhan, kaukulan, at kailanan.
Panauhan ng Panghalip Panao – tao ang tinutukoy sa panghalip.
Unang panauhan – tumutukoy ito sa taong nagsasalita
Ikalawang panauhan – tumutukoy naman ito sa taong kinakausap
Ikatlong panauhan – tumutukoy sa taong pinag- uusapan
Kailanan ng Panghalip Panao – tumutukoy naman ito sa dami o bilang ng taong tinutukoy sa panghalip
Isahan
Maramihan (kabilang na rin dito ang dalawahan)
Kaukulan ng Panghalip Panao – tumutukoy sa gamit ng panghalip sa pangungusap.
Palagyo – mga panghalip na panao na ginagamit bilang simuno o paksa ng pangungusap
Halimbawa: Siya ay nagkaroon ng matibay na paninindigan.
Palayon – mga panghalip na ginagamit bilang layon ng pandiwa
Halimbawa: Ang lupa ay ipinagbili niya (Ang salitang may salungguhit na tumutukoy sa layon ng pandiwa)
Paari – mga panghalip na nagpapakita ng pagmamay- ari sa isang bagay.
Halimbawa: Hindi ipinagbili ni Edith ang kanyang lupa.
Panghalip Pamatlig – ito ang mga panghalip na inihahalili sa pangngalang itinuturo o inihihimaton. Mayroon din itong panauhan at uri.
Panghalip Panaklaw – mga panghalip na sumasaklaw sa kaisahan, dami, o kalahatan ng tinutukoy.
Iba, lahat, tanan, madla, pawa
Anuman, alinman, sinuman, ilanman, kailanman
Saanman, gaanuman, magkanuman
Panghalip Pananong – mga panghalip na ginagamit sa pagtatanong o pag- uusisa na pumapalit sa isang pangngalan, pariralang pangngalan, o panghalip.
Pang- abay na pananong – saan, nasaan, kailan, bakit, paano, at gaano.
Pang- uring pananong – magkano, ilan, at pang- ilan o
Ang panghalip pananong ay maaaring maging isahan o maramihan.
FILIPINO - 2nd Quarter
Epiko
Tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang nakahigit sa karaniwang tao na kadalasan siya’y buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa.
Ang paksa ng mga epiko ay ang mga kabayanihan ng pangunahing tauhan sa kanyang paglalakbay at pakikidigma.
Ang salitang epiko ay galing sa Griyego na epos na nangangahulugang ‘awit’ ngunit ngayon ito’y tumutukoy sa pasalaysay na kabayanihan.
Masasalamin dito ang mga tradisyon, kultura, at iba’t ibang paniniwala ng lahi, bansa, o maging relihiyon kung saan ito nagmula.
Mga halimbawa ng Epiko:
Lam-ang
Humadapnon
Ibalong
Ang Pagbibinyang sa Savica (Ikatlong Bahagi)
Bansang Pinagmulan: Slovenia
Genre: Anyong Patula
Manunulat: France Preseren
Soneto - Alay sa matalik na kaibigan.
Prologo - Patula, 26 na saknong, tigtatlong taludturan (tercets)
Ang pagbibinyang - tigwalong taludturan tula at 56 na saknong o talata.
Pangunahing Tauhan
Crtomir
Bogomilia
Mahahalagang Pangyayari
Digmaan
Pagbibinyang
Maikling Kuwento
Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang Ama ng Maikling Kuwento, ito ay isang akdang pmapanitikang likha ng guni-guni at bungang-isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.
Mga Elemento ng Maikling Kuwento
Tauhan
Tagpuan
Tunggalian
Banghay
Aral
Bahagi ng Maikling Kuwento
Simula
Gitna
Wakas
Henri Rene Albert Guy de Maupassant
Ama ng Modernong Kuwento
Siya ay tanyag na manunulat na Pranses
Lugar ng Kapanganakan: Chateau de Miromesinel, Dieppe, Seine-Inferieure
Kaarawan: Agosto 5, 1850
Kamatayan: Hulyo 6, 1893
MGA SALITANG HUDYAT SA PAGSUSUNOD- SUNOD NG MGA PANGYAYARI
Makatutulong ang paggamit ng mga salita, kataga, o pahayag na naghuhudyat ng tamang pagsusunod- sunod tulad ng makikita mo sa ibaba.
Ang paggamit ng pang- uring pamilang na may uring panunuruan o ordinal upang malinaw mo itong masundan o makita ang tamang pagkakasunod- sunod. Halimbawa: Una, pangalawa, pangatlo
Gumamit ng mga salitang naghuhudyat ng pagkakasunod- sunod kapag ang pinagsusunod- sunod ay proseso o mga hakbang sa pagsasagawa ng isang bagay tulad ng pagluluto, pagbuo ng proyekto, pagkukumpuni ng isang gamit o sasakyan at iba pa.
Salitang nagpapakita ng pagkakasunod- sunod tulad ng una, kasunod, pagkatapos, panghuli, at iba pa.
Halimbawa:
STEP 1 (Unang Hakbang), STEP 2 (Ikalawang Hakbang) STEP 3 (Ikatlong Hakbang)
Panghalip
Ang panghalip o pronoun sa wikang Ingles ay isa sa bahagi ng pananalita. Ito ay ang mga salita o kataga na inihahalili o ipinapalit sa pangngalan. Makikita mo sa ibaba ang apat na uri ng panghalip.
APAT NG URI NG PANGHALIP
Panghalip Panao – ito ang mga panghalip na ipinapalit o inihahalili sa ngalan ng tao. Ito ay may panauhan, kaukulan, at kailanan.
Panauhan ng Panghalip Panao – tao ang tinutukoy sa panghalip.
Unang panauhan – tumutukoy ito sa taong nagsasalita
Ikalawang panauhan – tumutukoy naman ito sa taong kinakausap
Ikatlong panauhan – tumutukoy sa taong pinag- uusapan
Kailanan ng Panghalip Panao – tumutukoy naman ito sa dami o bilang ng taong tinutukoy sa panghalip
Isahan
Maramihan (kabilang na rin dito ang dalawahan)
Kaukulan ng Panghalip Panao – tumutukoy sa gamit ng panghalip sa pangungusap.
Palagyo – mga panghalip na panao na ginagamit bilang simuno o paksa ng pangungusap
Halimbawa: Siya ay nagkaroon ng matibay na paninindigan.
Palayon – mga panghalip na ginagamit bilang layon ng pandiwa
Halimbawa: Ang lupa ay ipinagbili niya (Ang salitang may salungguhit na tumutukoy sa layon ng pandiwa)
Paari – mga panghalip na nagpapakita ng pagmamay- ari sa isang bagay.
Halimbawa: Hindi ipinagbili ni Edith ang kanyang lupa.
Panghalip Pamatlig – ito ang mga panghalip na inihahalili sa pangngalang itinuturo o inihihimaton. Mayroon din itong panauhan at uri.
Panghalip Panaklaw – mga panghalip na sumasaklaw sa kaisahan, dami, o kalahatan ng tinutukoy.
Iba, lahat, tanan, madla, pawa
Anuman, alinman, sinuman, ilanman, kailanman
Saanman, gaanuman, magkanuman
Panghalip Pananong – mga panghalip na ginagamit sa pagtatanong o pag- uusisa na pumapalit sa isang pangngalan, pariralang pangngalan, o panghalip.
Pang- abay na pananong – saan, nasaan, kailan, bakit, paano, at gaano.
Pang- uring pananong – magkano, ilan, at pang- ilan o
Ang panghalip pananong ay maaaring maging isahan o maramihan.