FILIPINO REVIEWER
Mito – Karaniwang tungkol sa mga diyos at diyosa. Matandang Edda – Gabay nag bibigay-paliwanag sa mga manunulat. Batang Edda – Saling-saling salaysay sa kasunod na henerasyon. Mataas na antas – Diyos o Aesir (asgard), elf (alfaheim), Vanir (Vanaheim) Panggitnang na antas – Tao (Midgard), Higante (Jotunheim), itim na elf (Svarfaheim), duwende (Nithavellir). Ikatlong antas – Muspelheim at Niflheim. Muspelheim – Nagbabagong mundo. Rehiyon ng apoy. Niflheim – Mundo ng patay. Rehiyon ng yelo. Ymir – Isang higante nalikha sa pagtagpo ng yelo at apoy. Na buhay siya mula sa pagdila ng yelo. Audhumbla – Tagapangalagang baka ni Ymir. Buri – Ninuno ng mga Aesir. Odin – Hari ng lahat ng mga diyos. Pinagmulan ng Bangkay ni Ymir Bangkay – Daigdig (naging mundo ng tao o Midgard) Bungo – Kalangitan Kilay – Bakod Dugo – Dagat Buto – Kabundukan Katawan – Tumubo ang abo ng Yggdrasil Laman – Mundo Buhok – Puno
Ekspositori – Pagsunod-sunod ng mga ugnayang lohikal.
Kumbensyon – Paraan upang maihatid sa mambabasa ang diyalogo. Soliloquy – Ang tauhan ay nagsasalitang mag-isa sa tanghalan. Monologue – Pagdidiyalogo ng isang tauhan. Aside – Ang isang tauhan ay nagdidiyalogo sa harap ng manonood na tila ayaw iparinig sa ibang tauhan. Dula – Akdang pampanitikan isinulat para itanghal. Eksena (scene) – Pangtahalan ay batayan ng mga aktuwal na pangyayari nagawa sa kuwento. William Shakespeare – Tanyag na manunulat na inglitera. Tagatanggap – Pinaglalaanan ng kilos ay ang paksa o simuno ng pangungusap. Gamit o kagamitan – Nagsasaad ng kapakanan o bagay na ginagamit upang maisagawa ang kilos.
“Ang Aking Pag-Ibig” (How Do I Love Thee?) – May labing apat na taludtod at sukat na sampung pantig.
Sukat – Bilang ng pantig ng bawat taludtod.
Tugma – Pagkakapareho ng tunog sa huling pantig.
Tono – Paraan pagbigkas ng tula.
Talinghaga – Malalim na salitang may natatagong kahulugan.
Larawang-diwa – Nag-iiwan ng malinwa at tiyak na larawan. Tayutay – Salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyang-diin ang isang kaisapan o damdamin. Uri ng tayutay :
Pagtutulad – Paghahambing ng dalawang bagay gamit ng gaya, tulad, kawangis, parang wari, tila, at iba pa.
Pagwawangis – Tuwirang paghahambing na di ginagamitan ng salitang pagtutulad.
Pagsasatao/Personipikasyon – Pagsasalin ng kilos ng tao sa bagay.
Pagmamalabis – Pinalulubha ang kalagayan ng isang bagay o pangyayari.
Pagpapalit-Tawag – Paggamit ng ibang salitaa upang katawanin ang isang bagay.
Pagpapalit-Saklaw – Paggamit ng isang bahagi upang tukuyin ang kabuoan.
Panawagan – Pakikipag-usap sa isang bagay na paea bang nakikipag-usap sa isang buhay na tao o taong naroon gayong wala naman.
Tanong retorikal – Hindi naghihintay ng kasagutan at hindi nagpapahayag ng alinlangan.
Pag-uyam – Ginagamitan ng papuri ngunit tunay na kahulugan ay may bahid na pagka-uyam.
Paghihimig – Paggamit ng tunog ay siyang kahulugan.
Samuel Langhorne Clemens (Mark Twain) – Tanyag na manunulat ng Estados Unidos. Sanhi – Paksa na nagpapahayag ng dahilan o sanhi ng kilos. Direksiyon – Ang paksa ay nagsasaad ng direksiyon ng kilos nng pandiwa.
Tunggalian – Mahalagang bahagi ng akda. Mga puwersang dapat harapin ng tauhan.
Tao laban sa kaniyang sarili – Pagtunggali ng tauhan sa kaniyang sarili.
Tao laban sa tao – Pagtunggali ng tauhan sa kapuwa tao.
Tao laban sa lipunan – Pakikipagtunggali ng tauhan sa lipunang kaniyang kinagagalawan. Pagbabanyuhay – Uri ng tekstong deskriptibo o naglalarawan na tuwiran ang saloobing, pananaw, at paniniwala ng awtor. Panunuri – Kasanayin dapat taglayinn ng mambabasa. Salik ng akdang pampanitikan :
Pagkilala sa awtor – Kinakilatis ang mga bagay na nakaimpluwensiya sa awtor sa likhain.
Genre ng Pantikan – Nakatuon sa uri ng panitikan. Maaaring tuluyan o patula.
Layunin ng Akda – Ipinaliliawanag sa mambabasa ang layunin ng awtor.
Buod – Pinaikling bersiyon ng akda. Binibigay ang kabuoan ng akda.
Paksang-diwa ng Akda – Kabuoang ideyang nakapaloob sa isang akda.
Mga Tauhan – Nagpapatakbo ng salaysay o kuwento.
Tagpuan – Saklaw ng tagpuan maging panahon, oras, at kapaligiran.
Banghay – Lohikal na pagkakasunod-sunod ng angyayari sa isang akda. Una ang linear na banghay na nagpapakita ng pga-usad ng kuwento mula simula hanggang wakas. Tinuturing kumbensiyonal at tradisyonal. Flasback o panumbalik sa piling pagkakataon.
Teorya – Paglalapat ng isang espesikong dulog-pampanitikan na magpapalalim sa pagtalakay ng paksa.
Kaisipang Taglay ng Akda – Panlahat na kasipang namamayani sa isang akda.
Estilo – Nagpapamalas ng natatanging paraan o Teknik ng manunulat ang kaniyang obra. Tuluyan – Nasusulat sa patalatang paraan. Alamat, pabula, maikling kuwento, at nobela. Patula – Nakasulat sa taludturan at saknungan. Pati awit, korido, at tula.
Holocaust – Pagmamalupit at pagpaslang ng anim na milyong Hudyo ng rehimeng Nazi. Talumpati – Anyo ng sanaysay. Pagpapahayag ng mga kaisipannn tungkol sa isang mahalaga at napapanahong isyu o paksa. Pangungusap – Binubuo ng paksa at panaguri. Paksa – Bahagi pinagtutuunan ng pansin. Panaguri – Nagbibigay impormasyon o kaalaman.
Paggamit ng mga paningit o ingklitik – Katagang isinasama sa pangungusa upang mas maging malinaw ang kahulagan nito. Maaaring magbago ng diwa ang paksa.
Paggamit ng mga Panuring – Ginagamitan ng pang-uri at pang-abay.
Paggamit ng Kaganapan ng pandiwa – Tawag sa bahagi ng panaguri na bbumubuo o nagbibigay ng ganap na kahulugan.
Dulog – Sistema ng kaisipan at pagpapahalaga hingil sa kalikasan ng wika, tungkulin ng pantikan, at layunin panulat ng tumutulong sa pagbuo ng kahulugan sa isang akda. Dulog na Histokiral – Isang teksto bilang isang repleksiyon at produkto ng panahon kung kailan ito isinulat. Humanismo – Naka sentro sa tao – Ang tao ang sukatan ng lahat ng bagay. Pormalismo o Pormalistiko – Matuklasan at maipaliwanag ang anyo ng isang akda. Matukoy ang nilalaman. Masuri ang ang paksa at tema nito. Moralismo – Nasa kilos o asal ng pangunahing tauhan at ng iba pang tauhan sa akda. Sosyolohikal – Nakatuon ang pansin sa lipunan. Binibigyan pansin nito ang pag-usbong ng kapitalismo at ugnayan ng karisma at burukrasya.
FILIPINO REVIEWER
Mito – Karaniwang tungkol sa mga diyos at diyosa. Matandang Edda – Gabay nag bibigay-paliwanag sa mga manunulat. Batang Edda – Saling-saling salaysay sa kasunod na henerasyon. Mataas na antas – Diyos o Aesir (asgard), elf (alfaheim), Vanir (Vanaheim) Panggitnang na antas – Tao (Midgard), Higante (Jotunheim), itim na elf (Svarfaheim), duwende (Nithavellir). Ikatlong antas – Muspelheim at Niflheim. Muspelheim – Nagbabagong mundo. Rehiyon ng apoy. Niflheim – Mundo ng patay. Rehiyon ng yelo. Ymir – Isang higante nalikha sa pagtagpo ng yelo at apoy. Na buhay siya mula sa pagdila ng yelo. Audhumbla – Tagapangalagang baka ni Ymir. Buri – Ninuno ng mga Aesir. Odin – Hari ng lahat ng mga diyos. Pinagmulan ng Bangkay ni Ymir Bangkay – Daigdig (naging mundo ng tao o Midgard) Bungo – Kalangitan Kilay – Bakod Dugo – Dagat Buto – Kabundukan Katawan – Tumubo ang abo ng Yggdrasil Laman – Mundo Buhok – Puno
Ekspositori – Pagsunod-sunod ng mga ugnayang lohikal.
Kumbensyon – Paraan upang maihatid sa mambabasa ang diyalogo. Soliloquy – Ang tauhan ay nagsasalitang mag-isa sa tanghalan. Monologue – Pagdidiyalogo ng isang tauhan. Aside – Ang isang tauhan ay nagdidiyalogo sa harap ng manonood na tila ayaw iparinig sa ibang tauhan. Dula – Akdang pampanitikan isinulat para itanghal. Eksena (scene) – Pangtahalan ay batayan ng mga aktuwal na pangyayari nagawa sa kuwento. William Shakespeare – Tanyag na manunulat na inglitera. Tagatanggap – Pinaglalaanan ng kilos ay ang paksa o simuno ng pangungusap. Gamit o kagamitan – Nagsasaad ng kapakanan o bagay na ginagamit upang maisagawa ang kilos.
“Ang Aking Pag-Ibig” (How Do I Love Thee?) – May labing apat na taludtod at sukat na sampung pantig.
Sukat – Bilang ng pantig ng bawat taludtod.
Tugma – Pagkakapareho ng tunog sa huling pantig.
Tono – Paraan pagbigkas ng tula.
Talinghaga – Malalim na salitang may natatagong kahulugan.
Larawang-diwa – Nag-iiwan ng malinwa at tiyak na larawan. Tayutay – Salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyang-diin ang isang kaisapan o damdamin. Uri ng tayutay :
Pagtutulad – Paghahambing ng dalawang bagay gamit ng gaya, tulad, kawangis, parang wari, tila, at iba pa.
Pagwawangis – Tuwirang paghahambing na di ginagamitan ng salitang pagtutulad.
Pagsasatao/Personipikasyon – Pagsasalin ng kilos ng tao sa bagay.
Pagmamalabis – Pinalulubha ang kalagayan ng isang bagay o pangyayari.
Pagpapalit-Tawag – Paggamit ng ibang salitaa upang katawanin ang isang bagay.
Pagpapalit-Saklaw – Paggamit ng isang bahagi upang tukuyin ang kabuoan.
Panawagan – Pakikipag-usap sa isang bagay na paea bang nakikipag-usap sa isang buhay na tao o taong naroon gayong wala naman.
Tanong retorikal – Hindi naghihintay ng kasagutan at hindi nagpapahayag ng alinlangan.
Pag-uyam – Ginagamitan ng papuri ngunit tunay na kahulugan ay may bahid na pagka-uyam.
Paghihimig – Paggamit ng tunog ay siyang kahulugan.
Samuel Langhorne Clemens (Mark Twain) – Tanyag na manunulat ng Estados Unidos. Sanhi – Paksa na nagpapahayag ng dahilan o sanhi ng kilos. Direksiyon – Ang paksa ay nagsasaad ng direksiyon ng kilos nng pandiwa.
Tunggalian – Mahalagang bahagi ng akda. Mga puwersang dapat harapin ng tauhan.
Tao laban sa kaniyang sarili – Pagtunggali ng tauhan sa kaniyang sarili.
Tao laban sa tao – Pagtunggali ng tauhan sa kapuwa tao.
Tao laban sa lipunan – Pakikipagtunggali ng tauhan sa lipunang kaniyang kinagagalawan. Pagbabanyuhay – Uri ng tekstong deskriptibo o naglalarawan na tuwiran ang saloobing, pananaw, at paniniwala ng awtor. Panunuri – Kasanayin dapat taglayinn ng mambabasa. Salik ng akdang pampanitikan :
Pagkilala sa awtor – Kinakilatis ang mga bagay na nakaimpluwensiya sa awtor sa likhain.
Genre ng Pantikan – Nakatuon sa uri ng panitikan. Maaaring tuluyan o patula.
Layunin ng Akda – Ipinaliliawanag sa mambabasa ang layunin ng awtor.
Buod – Pinaikling bersiyon ng akda. Binibigay ang kabuoan ng akda.
Paksang-diwa ng Akda – Kabuoang ideyang nakapaloob sa isang akda.
Mga Tauhan – Nagpapatakbo ng salaysay o kuwento.
Tagpuan – Saklaw ng tagpuan maging panahon, oras, at kapaligiran.
Banghay – Lohikal na pagkakasunod-sunod ng angyayari sa isang akda. Una ang linear na banghay na nagpapakita ng pga-usad ng kuwento mula simula hanggang wakas. Tinuturing kumbensiyonal at tradisyonal. Flasback o panumbalik sa piling pagkakataon.
Teorya – Paglalapat ng isang espesikong dulog-pampanitikan na magpapalalim sa pagtalakay ng paksa.
Kaisipang Taglay ng Akda – Panlahat na kasipang namamayani sa isang akda.
Estilo – Nagpapamalas ng natatanging paraan o Teknik ng manunulat ang kaniyang obra. Tuluyan – Nasusulat sa patalatang paraan. Alamat, pabula, maikling kuwento, at nobela. Patula – Nakasulat sa taludturan at saknungan. Pati awit, korido, at tula.
Holocaust – Pagmamalupit at pagpaslang ng anim na milyong Hudyo ng rehimeng Nazi. Talumpati – Anyo ng sanaysay. Pagpapahayag ng mga kaisipannn tungkol sa isang mahalaga at napapanahong isyu o paksa. Pangungusap – Binubuo ng paksa at panaguri. Paksa – Bahagi pinagtutuunan ng pansin. Panaguri – Nagbibigay impormasyon o kaalaman.
Paggamit ng mga paningit o ingklitik – Katagang isinasama sa pangungusa upang mas maging malinaw ang kahulagan nito. Maaaring magbago ng diwa ang paksa.
Paggamit ng mga Panuring – Ginagamitan ng pang-uri at pang-abay.
Paggamit ng Kaganapan ng pandiwa – Tawag sa bahagi ng panaguri na bbumubuo o nagbibigay ng ganap na kahulugan.
Dulog – Sistema ng kaisipan at pagpapahalaga hingil sa kalikasan ng wika, tungkulin ng pantikan, at layunin panulat ng tumutulong sa pagbuo ng kahulugan sa isang akda. Dulog na Histokiral – Isang teksto bilang isang repleksiyon at produkto ng panahon kung kailan ito isinulat. Humanismo – Naka sentro sa tao – Ang tao ang sukatan ng lahat ng bagay. Pormalismo o Pormalistiko – Matuklasan at maipaliwanag ang anyo ng isang akda. Matukoy ang nilalaman. Masuri ang ang paksa at tema nito. Moralismo – Nasa kilos o asal ng pangunahing tauhan at ng iba pang tauhan sa akda. Sosyolohikal – Nakatuon ang pansin sa lipunan. Binibigyan pansin nito ang pag-usbong ng kapitalismo at ugnayan ng karisma at burukrasya.