Verteltechnieken - Nederlands

tijdvak + ruimte

·       Visualiseert de situatie (door dit realisme voelt de lezer zich aanwezig en betrokken).

·       Schept sfeer (vrolijk, eng, druk, leeg) en roept spanning en verwachting op.

·       Benadrukt stemming van het personage.

·       karakteriseert het personage (rommelige studeerkamer van chaotisch personage).

·       Verwijst naar een thema van het verhaal: armoede, macht, ratio tegenover gevoel (Wuthering heights); schijn tegenover werkelijkheid

Rechtstreekse beschrijving van karakter en uiterlijk door verteller

Impliciete weergave van karakter door beschrijving van gedachten, handelingen, gesproken woord.

Hofmeesters verdrongen lustgevoel wordt vergeleken met een beest dat af en toe losbreekt. 

Personage door wiens ogen we de ruimte observeren. Hoe het personage observeert zegt iets over dat personage.

helpers

tegenstanders

personages contrasteren en werpen zo licht op elkaar

Vaak ‘ik’ maar is geen personage in de vertelling, staat daarbuiten.

Deze verteller kan de gedachten weergeven van meerdere personages en commentaar geven op hun handelingen.

Het hij/zij- perspectief berust gewoonlijk bij één personage. De verborgen verteller leer je vaak wel indirect kennen.

de ik-verteller staat soms geheel los van de auteur van het boek, soms niet.

Verhouding verteltijd en vertelde tijd. · De verteller vertraagt om bijvoorbeeld spanning op te roepen. Hij versnelt om de vaart erin te houden. Als verteltijd en vertelde tijd samenvallen, spreek je van een ‘scene’.

tussenliggende tijd wordt overgeslagen

Tussenliggende tijd wordt samengevat.

Worden de gebeurtenissen in de volgorde verteld waarin ze zich hebben afgespeeld dan noem je het een chronologisch verhaal.

Verhalend element dat voorkomt in verschillende literaire werken en als zodanig herkenbaar is: queeste, de fatale vrouw, dubbelgangersmotief, de boze stiefmoeder (sprookjesmotief). 

verhaalelement (situatie, subthema) dat in verschillende gedaanten herhaaldelijk en concreet voorkomt binnen één literair werk.  Bijvoorbeeld: ‘verwarring’ (vergeten, misleiding, verkeerde waarneming, etc.)

Dat wat het verhaal in gang zet, de motor achter de handeling. Bijvoorbeeld: een zoektocht naar een verloren gewaande schat; de verwerking, met vallen en opstaan, van een trauma; de poging gelukkig te worden, etc.

het herhaald voorkomen van een bepaald object of een bepaalde uitdrukking ter karakterisering van een personage of verband houdend met de thematiek. Bijvoorbeeld: ‘veertje’ in eilandgasten. 

Het thema van een literair werk is waar het werk ‘ten diepste’ over gaat. Het is niet hetzelfde als een samenvatting van de concrete voorvallen. Je moet van de concrete inhoud abstraheren.